دنیای اتصالات برقی

تابلو برق صنعتی چیست؟

تابلو برق از یک محفظه فلزی یا غیر فلزی ساخته می شود.تابلو برق برای نصب تجهیزات الکتریکی و ارتباط بین تابلو برق ها طراحی شده است.تابلو برق ها از نظر ولتاژ به سه دسته فشار ضعیفLV (تا 1000 ولت) ، فشار متوسطMV  ( 1000 تا 63000 ولت) و تابلو برق فشار قویHV  (63000 تا 400000 ولت) تقسیم می شوند.

تابلو برق های صنعتی معمولا از یک محفظه از جنس فلز می باشد که داخل آن قطعات محتلفی نصب می شود. قطعات با توجه به کاربرد تابلو برق متفاوت است.

از دیگر کاربرد های دیگر محفظه فلزی تابلو برق ، محافظت در برابر خطر برق گرفتگی است و همچنین از خود قطعات در برابر عوامل محیطی مانند گرد و غبار ، اتلاف گرما، اختلال در فرکانس رادیویی، محافظت از تخلیه الکترواستاتیکی و اب محافظت می کند.

تجهیزات تابلو برق صنعتی

پایه ای ترین و مهمترین پیش نیاز برای شروع کار با انواع تابلو برق ، شناخت کامل نسبت به تجهیزات تابلو برق و اطلاع از کاربرد هر قطعه در تابلو برق ها نیز می باشد.

با ما همراه باشید تا کاربردی ترین تجهیزات تابلو برق صنعتی را به صورت مجزا و کاربرد هر یک از قطعات اشاره نماییم.

فیوز

یکی از مهم ترین قطعات در تابلو برق های صنعتی ، فیوز می باشد.

فویزها وظیفه محافظت از مدار در برابر اضافه بار و اتصال کوتاه را بر عهده دارد.

فیوز یک قطعه الکتریکی است که زمانی که جریان مدار بیش از حد مجاز باشد را قطع می کند.

فیوز از یک رشته سیمی تشکیل شده است که در مواقع اضافه بار شکسته و یا ذوب می شود.

کلید مینیاتوری MCB

کلید مینیاتوری در هنگام بروز شرایط غیر طبیعی در شبکه که شامل اضافه بار و همچنین اتصالات کوتاه به صورت خودکار جریان را در مدار الکتریکی قطع می نماید.کلید مینیاتوری نسبت به فوزها از حساسیت بیشتری برخوردار می باشند.

بی متال

 به طور کلی از بی متال برای تبدیل تغییرات دما به جابجایی مکانیکی استفاده می شود. بی متال در تابلو برق صنعتی نقش حفاظتی موتور سه فاز در برابر اضافه بار در کاربردهای با ولتاژ پایین را دارد. عنصر فعال در بی متال یک ترکیب از دو فلز با جنس های مختلف می باشد که اساس کار آن نیز اختلاف ضریب انبساط طولی دو فلز می باشد. در صورتی که گرمای بیش از حد در مدار رخ دهد، به دلیل اختلاف ضریب انبساط طولی، یکی از فلزها بیشتر خم شده و جریان در تابلو برق قطع می شود.

کلید حرارتی (MPCB)

MPCB یا قطع کننده حفاظت از موتور الکتریکی () نوع خاصی از قطعات الکتریکی است که همانطور که از نامش پیداست، به طور خاص برای حفاظت از موتور الکتریکی استفاده می شود. این نوع قطعه در مدار شامل هر دو نوع حفاظت در برابر اضافه بار (حرارتی یا الکترونیکی) و حفاظت در برابر خطا (مغناطیسی) است.

موتورهای الکتریکی کاربردهای بسیاز زیادی دارند و برای کنترل سرعت انوع قطعات مکانیکی مورد استفاده قرار می گیرند؛ بنابراین محافظت از آنها به اندازه کافی با اهمیت است. هر MPCB در تابلو برق صنعتی نقش های متفاوتی بر عهده دارد که منبع الکتریسته امنی برای موتور فراهم می آورد که عبارتند از:

حفاظت در برابر خطای الکترونیکی مانند اتصال کوتاه، مشکلات خط اتصال به زمین و مشکلات خط به خط(line-to-line)

حفاظت در برابر اضافه بار (overload)

حفاظت در برابر عدم تعادل فاز و افت فاز

تاخیر حرارتی برای جلوگیری از بازگشت سریع موتور بعد از اضافه بار

نمایش هشدار خطا (با LED)

اتصال مجدد خودکار

کلید کامپکتMCCB

MCCB یا همان کلید کامپکت (Molded Case Circuit Breaker) نوعی دستگاه حفاظت الکتریکی است که می تواند برای طیف گسترده ای از ولتاژ و فرکانس هر دو 50 هرتز و 60 هرتز در تابلو برق استفاده شود. تفاوت عمده آن با کلید مینیاتوری این است که می تواند جریان نامی تا 2500 آمپر داشته باشد و قابل تنظیم است. تفاوت دیگر این است که MCCB ها بسیار بزرگتر از MCB ها هستند. این قطعه نیز مانند سایر قطعات محافظت کننده، دارای سه نقش اساسی در تابلو برق صنعتی می باشد:

حفاظت در برابر اضافه بار

حفاظت در برابر خطاهای الکتریکی: خطاهایی مانند  اتصال کوتاه یا خطای خط

روشن کردن و خاموش کردن

به عبارتی دیگر کلید کامپکت نوعی وسیله حفاظت الکتریکی است که معمولا زمانی استفاده می شود که جریان بار بیش از توان کلید مینیاتوری باشد. جریان نامی آن 1000 آمپر است و عملکرد حرارتی یا حرارتی-مغناطیسی دارند.

کلید RCD کلید محافظ جان و یا کلید نشتی جریان

کلید RCD یا (Residual Current Device) یک دستگاه محافظت جان است که به منظور حفاظت در برابر شوک الکتریکی (در صورت لمس سیم بدون روکش ) مورد استفاده قرار می گیرد. در تابلو برق سیم فاز و سیم نول ، هر دو از طریق کلید محافظ جان بهم متصل شده اند. کلید محافظ جان زمانی که جریان نشتی وجود داشته باشد مدار را قطع می نماید و در مقابل خطرات الکتریسیته و آتش سوزی محافظت می نماید. RCD به صورت مداوم جریان برق را مانیتور می کند و در صورتی که مقدار جریان جاری از طریق فاز به نول باز نگردد، عدم انطباق بین دو جریان فاز و نول را شناسایی نموده و مدار را قطع می نماید.

کنتاکتور

قطع و وصل جریان به الکتروموتور در تابلو برق توسط کنتاکتور انجام می شود. برای کنترل یک موتور سه فاز از راه دور و یا متوقف نمودن آن،  به یک رله ی مخصوص با کلید اتصال  قوی نیاز داریم تا فشار جریان موتور را در چرخه ی روشن و خاموش شدن به طور ایمن هدایت کند. رله های الکترومکانیکی با قدرت بالا که برای این منظور ساخته شده اند، معمولا بعنوان کنتاکتور در صنعت شناخته می شوند.

کنترل فاز در صورت بروز مشکلاتی مانند جابجایی فاز ، افت ولتاژ ، عدم تقارن ولتاژ سه فاز و یا قطع بودن یکی از فاز ها اجازه روشن شدن به تابلو برق را صادر نمی کند و به همین منظور می توان از تیغه باز آن در مدار جهت استارت نمودن تابلو استفاده نمود. معمولا بر روی آن یک کنتاکت بسته نیز وجود دارد که می توان آن را به یک بیزر متصل نمود که دلیل خاموش شدن و یا روشن نشد تابلو برق را به اپراتور و یا تکنسین اعلام نماید .

پوش باتن

پوش باتن شامل یک مکانیزم سوئیچ الکتریکی ساده است که برخی از جنبه های یک ماشین یا یک فرآیند را کنترل می کند. پوش باتن ها معمولا از مواد سخت مانند پلاستیک فشرده و یا فلز ساخته می شوند. سطح دکمه ها معمولا به اندازه جای انگشت یا دست انسان ساخته می شود، بنابراین سوئیچ الکترونیکی می تواند به راحتی فشرده و رها شود. سوئیچ ها دارای سه بخش هستند. بخش محرک، کنتاکت ثابت و شیارها. محرک به طور کامل از طریق سوئیچ به سمت سیلندر نازک در پایین حرکت می کند. در داخل یک کنتاکت متحرک و یک فنر وجود دارد. هنگامی که کسی دکمه را فشار می دهد، آن را با کنتاکت های ثابت تماس می دهد و همین امر باعث اتصال مدار (روشن شدن) می شود.پ

چراغ سیگنال

چراغ های سیگنال نیز وضعیت خاموش و یا روشن قسمت های مختلف را نمایش می دهند و در صورت بروز مشکل؛ آلارم ها اعلام خطر می نمایند. حال شاید این سوال برای شما پیش بیاید  که چرا به هشدارهای HMI کفایت نمی کنیم. باید در جواب این سوال به شما بگوییم که بعضی قسمت های تابلو برق بسیار حساس هستند و در صورت بروز مشکل نیازمند نمایش آلارم بر روی پنل هستند. کنترلهای لازم نیز برای متوقف نمودن تابلو در زمان های مورد نیاز بر روی دستگاه نصب شده اند.

چراغ هشدار

چراغ هشدار یا (tower light) دستگاه های علامت دهی هستند که برای اعلام خطر و نمایش وضعیت عملکرد دستگاه از فاصله ی دور استفاده می شوند.

چراغ های هشدار در پنلها، ماشین آلات و خطوط تولید نصب می شوند. آنها در رنگ های مختلف نظیر قرمز، سبز، بنفش و آبی موجود می باشند. چراغ های هشدار می توانند به سیستم های آلارم شنیداری نیز مجهز شوند.  هر کدام از چراغ های هشدار تا یک فاصله ی معین قابل استفاده هستند؛ به عنوان مثال برای فاصله 5 تا 35 متر. کاربرد چراغ هشدار در تابلو برق صنعتی، این است که هر رنگ نمایانگر یک وضعیت دستگاه می باشد. چراغ های هشدار علاوه بر استفاده در تابلو برق در موارد دیگر نظیر ورودی های پارکینگ، گیت ورودی، خط تولید، خط راه آهن، لیفتراک؛ بولدزر و وسایل نقلیه کاربرد دارند.

تایمر

تایمرها برای کنترل زمان پردازش در طیف گسترده ای از کاربردها مورد استفاده قرار می گیرند که شامل عملیات کنترل موتور، استفاده در آسانسورها، ترمینال نوار نقاله؛ سیستم های تهویه مطبوع، سیستم های هشدار دهنده نوری و ... مورد استفاده قرار می گیرند.

کاربرد تایمر در تابلو برق زمانبندی در حالت اتوماتیک ، شمارش زمان و ارسال سیگنال در زمان مناسب می باشد.

ترمینال

از ترمینال برای برقراری ارتباط بین اجزای داخلی تابلو برق و قطعات خارجی استفاده می شود و به دو نوع ترمینال ریلی ، ترمینال شاخه ای و پیچی  تقسیم بندی می شوند. از ترمینال ریلی (همانطور که از نام آن مشخص است بر روی ریل تابلو برق نصب می شود) برای انشعاب گیری درون تابلو برق استفاده می شود. از تابلو برق های شاخه ای جهت انشعاب گیری از سیم ها در محیط های متفاوت استفاده می شود. نوع جدیدتر ترمینال، ترمینال پیچی است که از لحاظ سرعت؛ سادگی در نصب و امکان اتصال چندین سیم به یکدیگر ، نسبت به نوع شاخه ای برتری دارد.

شینه (Busbar)  ومقره (Insulator)

یک نوار یا میله فلزی است که درون تابلو برق و پنل جهت توزیع قدرت بالا استفاده می شود. آنها همچنین برای اتصال تجهیزات ولتاژ بالا در تابلو برق الکتریکی و تجهیزات ولتاژ پایین در مخازن باتری مورد استفاده قرار می گیرند. آنها به طور کلی بدون عایق هستند . برای توزیع فاز در تابلو برق از شینه استفاده می شود که شامل انواع  شینه ارت  برای توزیع و تقسیم مدار ارت و شینه نول  برای توزیع نول در تابلو برق می باشد.

از مقره در تابلو برق برای عایق نمودن قسمت های مختلف قطعات، هادی ها و  عدم اتصال شینه ها به بدنه و ثابت نمودن شینه ها استفاده می گردد. استقامت الکتریکی و مکانیکی بالا، نداشتن ناخالصی و حفره های داخلی و مقاومت در برابر عوامل خارجی از خصوصیات مقره ها به شمار می رود. مقره ها به طور معمول  از جنس چینی ساخته می شوند و می توانند در یک رشته انباشته شوند.

ترانس سی تی (Current Transformer) و پی تی(Potential Transformer)

ترانسفورماتورها دستگاههایی هستند که مقادیر ولتاژ یا جریان بالا را به مقادیر کوچک و استاندارد که برای ابزارها و رله های حفاظتی ایمن است، تقلیل می دهند. از ترانسفورماتور جریان برای اندازه گیری برق AC استفاده می شود. یک ترانسفورماتور جریان (CT) یک جریان ثانویه را فراهم می کند که دقیقا متناسب با جریان جریان اولیه آن است.  ترانس پی تی نیز به منظور کاهش ولتاژ سیستم به مقدار ایمن برای تغذیه رگولاتورها و رله ها مورد استفاده قرار می گیرد.

میکروسوئیچ و پدال

میکروسوئیچ یک نوع از ابزارهای کلیدزنی در صنعت برق به شمار می رود و کاربردهای بسیار متنوعی در صنعت برق دارند به طوری که ما همه روزه از قطعاتی استفاده می کنیم که میکروسوئیچ در آنها به کار گرفته شده اند. میکروسوئیچ ها در طیف وسیعی از مصارف برق صنعتی در تنظیمات مختلف سوئیچ ، مصالح خانه سازی، عملگرها و ... کاربرد دارند. نام دیگر آن "کلید مینیاتوری ضربه ای سریع" است.

PLCو HMI

کنترلر Logic Programmer controller (PLC) یک سیستم کنترل کامپیوتری صنعتی است که به طور مداوم وضعیت دستگاه های ورودی را نظارت می کند و تصمیمات را بر اساس یک برنامه سفارشی برای کنترل حالت دستگاه های خروجی می گیرد. تقریبا هر خط تولید، عملکرد دستگاه یا فرآیند می تواند با استفاده از این نوع سیستم کنترل به میزان قابل توجهی بهبود یابد.قطعا تابلو برق نیز از این قاعده مستثنی نیست.  بزرگترین مزیت استفاده از یک PLC، توانایی تغییر و تکرار عملیات یا پردازش در هنگام جمع آوری و انتقال اطلاعات حیاتی است.

یکی دیگر از مزایای سیستم PLC این است که ماژولار است. به این ترتیب، شما می توانید انواع دستگاه های ورودی و خروجی را به بهترین وجه با برنامه خود ترکیب کنید.

درون یک PLC واحد پردازش مرکزی، "پردازنده"، شامل یک برنامه داخلی است که به PLC می گوید چگونه می توان عملکردهای زیر را انجام داد:

دستورالعمل های کنترل موجود در برنامه های کاربر را اجرا کنید. این برنامه در حافظه غیر فرار ذخیره می شود، بدین معنی است که اگر منبع تغذیه قطع شود، اطلاعات  از بین نمی رود.

ارتباط با دستگاه های دیگر، که می تواند شامل دستگاه های I / O، دستگاه های برنامه نویسی، شبکه ها و حتی دیگر PLC ها باشد.

انجام فعالیت های داخلی مانند ارتباطات،  عیب شناسی داخلی و غیره

HMI ها نمایشگر PLC ها در تابلو برق هستند. متناسب با نوع دستگاه و کاربرد آنها می توان آیکون ها و ظاهر متناسب گرافیکی را در HMI ایجاد نمود و برای گزارش گیری از آنها استفاده نمود.

داکت کابل

داکت ها از ترکیبات خاصی با عنوان پلی وینیل کلرید (polyvinyl chloride) فشرده ی جامد تولید می شوند. این داکت ها در برابر ورقه شدن، خوردگی، شکاف و پوسته پوسته شدن مقاوم هستند و کابل های موجود در تابلو برق را در برابر روغن، محلول نمک و قارچ محافظت می کنند.

علاوه بر موارد فوق؛ استفاده از داکت در تابلو برق باعث می شود که با برداشتن پوشش تابلو برق؛ سیم ها نمایان نشوند و ردیابی مشکلات مربوط به سیم ها آسان تر شود و عایق الکتریکی را تضمین می نماید.

رنگ خاکستری متمایل به سبز برای نوع داکت B و خاکستری روشن برای نوع A استفاده می شود. رنگ های دیگر مانند مشکی، سفید و آبی نیز در دسترس هستند. 

تابلو برق صنعتی چیست؟

تابلو برق از یک محفظه فلزی یا غیر فلزی ساخته می شود.تابلو برق برای نصب تجهیزات الکتریکی و ارتباط بین تابلو برق ها طراحی شده است.تابلو برق ها از نظر ولتاژ به سه دسته فشار ضعیفLV (تا 1000 ولت) ، فشار متوسطMV  ( 1000 تا 63000 ولت) و تابلو برق فشار قویHV  (63000 تا 400000 ولت) تقسیم می شوند.

تابلو برق های صنعتی معمولا از یک محفظه از جنس فلز می باشد که داخل آن قطعات محتلفی نصب می شود. قطعات با توجه به کاربرد تابلو برق متفاوت است.

از دیگر کاربرد های دیگر محفظه فلزی تابلو برق ، محافظت در برابر خطر برق گرفتگی است و همچنین از خود قطعات در برابر عوامل محیطی مانند گرد و غبار ، اتلاف گرما، اختلال در فرکانس رادیویی، محافظت از تخلیه الکترواستاتیکی و اب محافظت می کند.

تجهیزات تابلو برق صنعتی

پایه ای ترین و مهمترین پیش نیاز برای شروع کار با انواع تابلو برق ، شناخت کامل نسبت به تجهیزات تابلو برق و اطلاع از کاربرد هر قطعه در تابلو برق ها نیز می باشد.

با ما همراه باشید تا کاربردی ترین تجهیزات تابلو برق صنعتی را به صورت مجزا و کاربرد هر یک از قطعات اشاره نماییم.

فیوز

یکی از مهم ترین قطعات در تابلو برق های صنعتی ، فیوز می باشد.

فویزها وظیفه محافظت از مدار در برابر اضافه بار و اتصال کوتاه را بر عهده دارد.

فیوز یک قطعه الکتریکی است که زمانی که جریان مدار بیش از حد مجاز باشد را قطع می کند.

فیوز از یک رشته سیمی تشکیل شده است که در مواقع اضافه بار شکسته و یا ذوب می شود.

کلید مینیاتوری MCB

کلید مینیاتوری در هنگام بروز شرایط غیر طبیعی در شبکه که شامل اضافه بار و همچنین اتصالات کوتاه به صورت خودکار جریان را در مدار الکتریکی قطع می نماید.کلید مینیاتوری نسبت به فوزها از حساسیت بیشتری برخوردار می باشند.

بی متال

 به طور کلی از بی متال برای تبدیل تغییرات دما به جابجایی مکانیکی استفاده می شود. بی متال در تابلو برق صنعتی نقش حفاظتی موتور سه فاز در برابر اضافه بار در کاربردهای با ولتاژ پایین را دارد. عنصر فعال در بی متال یک ترکیب از دو فلز با جنس های مختلف می باشد که اساس کار آن نیز اختلاف ضریب انبساط طولی دو فلز می باشد. در صورتی که گرمای بیش از حد در مدار رخ دهد، به دلیل اختلاف ضریب انبساط طولی، یکی از فلزها بیشتر خم شده و جریان در تابلو برق قطع می شود.

کلید حرارتی (MPCB)

MPCB یا قطع کننده حفاظت از موتور الکتریکی () نوع خاصی از قطعات الکتریکی است که همانطور که از نامش پیداست، به طور خاص برای حفاظت از موتور الکتریکی استفاده می شود. این نوع قطعه در مدار شامل هر دو نوع حفاظت در برابر اضافه بار (حرارتی یا الکترونیکی) و حفاظت در برابر خطا (مغناطیسی) است.

موتورهای الکتریکی کاربردهای بسیاز زیادی دارند و برای کنترل سرعت انوع قطعات مکانیکی مورد استفاده قرار می گیرند؛ بنابراین محافظت از آنها به اندازه کافی با اهمیت است. هر MPCB در تابلو برق صنعتی نقش های متفاوتی بر عهده دارد که منبع الکتریسته امنی برای موتور فراهم می آورد که عبارتند از:

حفاظت در برابر خطای الکترونیکی مانند اتصال کوتاه، مشکلات خط اتصال به زمین و مشکلات خط به خط(line-to-line)

حفاظت در برابر اضافه بار (overload)

حفاظت در برابر عدم تعادل فاز و افت فاز

تاخیر حرارتی برای جلوگیری از بازگشت سریع موتور بعد از اضافه بار

نمایش هشدار خطا (با LED)

اتصال مجدد خودکار

کلید کامپکتMCCB

MCCB یا همان کلید کامپکت (Molded Case Circuit Breaker) نوعی دستگاه حفاظت الکتریکی است که می تواند برای طیف گسترده ای از ولتاژ و فرکانس هر دو 50 هرتز و 60 هرتز در تابلو برق استفاده شود. تفاوت عمده آن با کلید مینیاتوری این است که می تواند جریان نامی تا 2500 آمپر داشته باشد و قابل تنظیم است. تفاوت دیگر این است که MCCB ها بسیار بزرگتر از MCB ها هستند. این قطعه نیز مانند سایر قطعات محافظت کننده، دارای سه نقش اساسی در تابلو برق صنعتی می باشد:

حفاظت در برابر اضافه بار

حفاظت در برابر خطاهای الکتریکی: خطاهایی مانند  اتصال کوتاه یا خطای خط

روشن کردن و خاموش کردن

به عبارتی دیگر کلید کامپکت نوعی وسیله حفاظت الکتریکی است که معمولا زمانی استفاده می شود که جریان بار بیش از توان کلید مینیاتوری باشد. جریان نامی آن 1000 آمپر است و عملکرد حرارتی یا حرارتی-مغناطیسی دارند.

کلید RCD کلید محافظ جان و یا کلید نشتی جریان

کلید RCD یا (Residual Current Device) یک دستگاه محافظت جان است که به منظور حفاظت در برابر شوک الکتریکی (در صورت لمس سیم بدون روکش ) مورد استفاده قرار می گیرد. در تابلو برق سیم فاز و سیم نول ، هر دو از طریق کلید محافظ جان بهم متصل شده اند. کلید محافظ جان زمانی که جریان نشتی وجود داشته باشد مدار را قطع می نماید و در مقابل خطرات الکتریسیته و آتش سوزی محافظت می نماید. RCD به صورت مداوم جریان برق را مانیتور می کند و در صورتی که مقدار جریان جاری از طریق فاز به نول باز نگردد، عدم انطباق بین دو جریان فاز و نول را شناسایی نموده و مدار را قطع می نماید.

کنتاکتور

قطع و وصل جریان به الکتروموتور در تابلو برق توسط کنتاکتور انجام می شود. برای کنترل یک موتور سه فاز از راه دور و یا متوقف نمودن آن،  به یک رله ی مخصوص با کلید اتصال  قوی نیاز داریم تا فشار جریان موتور را در چرخه ی روشن و خاموش شدن به طور ایمن هدایت کند. رله های الکترومکانیکی با قدرت بالا که برای این منظور ساخته شده اند، معمولا بعنوان کنتاکتور در صنعت شناخته می شوند.

کنترل فاز در صورت بروز مشکلاتی مانند جابجایی فاز ، افت ولتاژ ، عدم تقارن ولتاژ سه فاز و یا قطع بودن یکی از فاز ها اجازه روشن شدن به تابلو برق را صادر نمی کند و به همین منظور می توان از تیغه باز آن در مدار جهت استارت نمودن تابلو استفاده نمود. معمولا بر روی آن یک کنتاکت بسته نیز وجود دارد که می توان آن را به یک بیزر متصل نمود که دلیل خاموش شدن و یا روشن نشد تابلو برق را به اپراتور و یا تکنسین اعلام نماید .

پوش باتن

پوش باتن شامل یک مکانیزم سوئیچ الکتریکی ساده است که برخی از جنبه های یک ماشین یا یک فرآیند را کنترل می کند. پوش باتن ها معمولا از مواد سخت مانند پلاستیک فشرده و یا فلز ساخته می شوند. سطح دکمه ها معمولا به اندازه جای انگشت یا دست انسان ساخته می شود، بنابراین سوئیچ الکترونیکی می تواند به راحتی فشرده و رها شود. سوئیچ ها دارای سه بخش هستند. بخش محرک، کنتاکت ثابت و شیارها. محرک به طور کامل از طریق سوئیچ به سمت سیلندر نازک در پایین حرکت می کند. در داخل یک کنتاکت متحرک و یک فنر وجود دارد. هنگامی که کسی دکمه را فشار می دهد، آن را با کنتاکت های ثابت تماس می دهد و همین امر باعث اتصال مدار (روشن شدن) می شود.پ

چراغ سیگنال

چراغ های سیگنال نیز وضعیت خاموش و یا روشن قسمت های مختلف را نمایش می دهند و در صورت بروز مشکل؛ آلارم ها اعلام خطر می نمایند. حال شاید این سوال برای شما پیش بیاید  که چرا به هشدارهای HMI کفایت نمی کنیم. باید در جواب این سوال به شما بگوییم که بعضی قسمت های تابلو برق بسیار حساس هستند و در صورت بروز مشکل نیازمند نمایش آلارم بر روی پنل هستند. کنترلهای لازم نیز برای متوقف نمودن تابلو در زمان های مورد نیاز بر روی دستگاه نصب شده اند.

چراغ هشدار

چراغ هشدار یا (tower light) دستگاه های علامت دهی هستند که برای اعلام خطر و نمایش وضعیت عملکرد دستگاه از فاصله ی دور استفاده می شوند.

چراغ های هشدار در پنلها، ماشین آلات و خطوط تولید نصب می شوند. آنها در رنگ های مختلف نظیر قرمز، سبز، بنفش و آبی موجود می باشند. چراغ های هشدار می توانند به سیستم های آلارم شنیداری نیز مجهز شوند.  هر کدام از چراغ های هشدار تا یک فاصله ی معین قابل استفاده هستند؛ به عنوان مثال برای فاصله 5 تا 35 متر. کاربرد چراغ هشدار در تابلو برق صنعتی، این است که هر رنگ نمایانگر یک وضعیت دستگاه می باشد. چراغ های هشدار علاوه بر استفاده در تابلو برق در موارد دیگر نظیر ورودی های پارکینگ، گیت ورودی، خط تولید، خط راه آهن، لیفتراک؛ بولدزر و وسایل نقلیه کاربرد دارند.

تایمر

تایمرها برای کنترل زمان پردازش در طیف گسترده ای از کاربردها مورد استفاده قرار می گیرند که شامل عملیات کنترل موتور، استفاده در آسانسورها، ترمینال نوار نقاله؛ سیستم های تهویه مطبوع، سیستم های هشدار دهنده نوری و ... مورد استفاده قرار می گیرند.

کاربرد تایمر در تابلو برق زمانبندی در حالت اتوماتیک ، شمارش زمان و ارسال سیگنال در زمان مناسب می باشد.

ترمینال

از ترمینال برای برقراری ارتباط بین اجزای داخلی تابلو برق و قطعات خارجی استفاده می شود و به دو نوع ترمینال ریلی ، ترمینال شاخه ای و پیچی  تقسیم بندی می شوند. از ترمینال ریلی (همانطور که از نام آن مشخص است بر روی ریل تابلو برق نصب می شود) برای انشعاب گیری درون تابلو برق استفاده می شود. از تابلو برق های شاخه ای جهت انشعاب گیری از سیم ها در محیط های متفاوت استفاده می شود. نوع جدیدتر ترمینال، ترمینال پیچی است که از لحاظ سرعت؛ سادگی در نصب و امکان اتصال چندین سیم به یکدیگر ، نسبت به نوع شاخه ای برتری دارد.

شینه (Busbar)  ومقره (Insulator)

یک نوار یا میله فلزی است که درون تابلو برق و پنل جهت توزیع قدرت بالا استفاده می شود. آنها همچنین برای اتصال تجهیزات ولتاژ بالا در تابلو برق الکتریکی و تجهیزات ولتاژ پایین در مخازن باتری مورد استفاده قرار می گیرند. آنها به طور کلی بدون عایق هستند . برای توزیع فاز در تابلو برق از شینه استفاده می شود که شامل انواع  شینه ارت  برای توزیع و تقسیم مدار ارت و شینه نول  برای توزیع نول در تابلو برق می باشد.

از مقره در تابلو برق برای عایق نمودن قسمت های مختلف قطعات، هادی ها و  عدم اتصال شینه ها به بدنه و ثابت نمودن شینه ها استفاده می گردد. استقامت الکتریکی و مکانیکی بالا، نداشتن ناخالصی و حفره های داخلی و مقاومت در برابر عوامل خارجی از خصوصیات مقره ها به شمار می رود. مقره ها به طور معمول  از جنس چینی ساخته می شوند و می توانند در یک رشته انباشته شوند.

ترانس سی تی (Current Transformer) و پی تی(Potential Transformer)

ترانسفورماتورها دستگاههایی هستند که مقادیر ولتاژ یا جریان بالا را به مقادیر کوچک و استاندارد که برای ابزارها و رله های حفاظتی ایمن است، تقلیل می دهند. از ترانسفورماتور جریان برای اندازه گیری برق AC استفاده می شود. یک ترانسفورماتور جریان (CT) یک جریان ثانویه را فراهم می کند که دقیقا متناسب با جریان جریان اولیه آن است.  ترانس پی تی نیز به منظور کاهش ولتاژ سیستم به مقدار ایمن برای تغذیه رگولاتورها و رله ها مورد استفاده قرار می گیرد.

میکروسوئیچ و پدال

میکروسوئیچ یک نوع از ابزارهای کلیدزنی در صنعت برق به شمار می رود و کاربردهای بسیار متنوعی در صنعت برق دارند به طوری که ما همه روزه از قطعاتی استفاده می کنیم که میکروسوئیچ در آنها به کار گرفته شده اند. میکروسوئیچ ها در طیف وسیعی از مصارف برق صنعتی در تنظیمات مختلف سوئیچ ، مصالح خانه سازی، عملگرها و ... کاربرد دارند. نام دیگر آن "کلید مینیاتوری ضربه ای سریع" است.

PLCو HMI

کنترلر Logic Programmer controller (PLC) یک سیستم کنترل کامپیوتری صنعتی است که به طور مداوم وضعیت دستگاه های ورودی را نظارت می کند و تصمیمات را بر اساس یک برنامه سفارشی برای کنترل حالت دستگاه های خروجی می گیرد. تقریبا هر خط تولید، عملکرد دستگاه یا فرآیند می تواند با استفاده از این نوع سیستم کنترل به میزان قابل توجهی بهبود یابد.قطعا تابلو برق نیز از این قاعده مستثنی نیست.  بزرگترین مزیت استفاده از یک PLC، توانایی تغییر و تکرار عملیات یا پردازش در هنگام جمع آوری و انتقال اطلاعات حیاتی است.

یکی دیگر از مزایای سیستم PLC این است که ماژولار است. به این ترتیب، شما می توانید انواع دستگاه های ورودی و خروجی را به بهترین وجه با برنامه خود ترکیب کنید.

درون یک PLC واحد پردازش مرکزی، "پردازنده"، شامل یک برنامه داخلی است که به PLC می گوید چگونه می توان عملکردهای زیر را انجام داد:

دستورالعمل های کنترل موجود در برنامه های کاربر را اجرا کنید. این برنامه در حافظه غیر فرار ذخیره می شود، بدین معنی است که اگر منبع تغذیه قطع شود، اطلاعات  از بین نمی رود.

ارتباط با دستگاه های دیگر، که می تواند شامل دستگاه های I / O، دستگاه های برنامه نویسی، شبکه ها و حتی دیگر PLC ها باشد.

انجام فعالیت های داخلی مانند ارتباطات،  عیب شناسی داخلی و غیره

HMI ها نمایشگر PLC ها در تابلو برق هستند. متناسب با نوع دستگاه و کاربرد آنها می توان آیکون ها و ظاهر متناسب گرافیکی را در HMI ایجاد نمود و برای گزارش گیری از آنها استفاده نمود.

داکت کابل

داکت ها از ترکیبات خاصی با عنوان پلی وینیل کلرید (polyvinyl chloride) فشرده ی جامد تولید می شوند. این داکت ها در برابر ورقه شدن، خوردگی، شکاف و پوسته پوسته شدن مقاوم هستند و کابل های موجود در تابلو برق را در برابر روغن، محلول نمک و قارچ محافظت می کنند.

علاوه بر موارد فوق؛ استفاده از داکت در تابلو برق باعث می شود که با برداشتن پوشش تابلو برق؛ سیم ها نمایان نشوند و ردیابی مشکلات مربوط به سیم ها آسان تر شود و عایق الکتریکی را تضمین می نماید.

رنگ خاکستری متمایل به سبز برای نوع داکت B و خاکستری روشن برای نوع A استفاده می شود. رنگ های دیگر مانند مشکی، سفید و آبی نیز در دسترس هستند. 

روغن ترانس (عایق) ، روغنی است که با دمای بالا ، عملکرد و حالت ثابتی دارد و دارای خاصیت عایق الکتریکی فوری است.

روغن ترانس در برخی خازن ها با ولتاژ بالا و کلیدهای ولتاژ بالای برق مورد استفاده می باشد.

این نوع روغن معمولا از روغن های معدنی تشکیل می شود اما به صورت کلی فرمول جایگزنی با ویژگی های بهتر مهندسی شیمی و محیطی با کارایی بالاتر و بهتر در حال ساخت و رواج در بازار روغن ترانس است.

یکی از معایب روغن معدنی به عنوان روغن ترانس است قابل اشتعال بودن بالای ان است که بدترین خاصیت ان است.

همچنین روغن ترانس معدنی یک الوده کننده محیط زیست به شما می آید.

از دیگر معایب روغن ترانس معدنی ، کاهش عایق انها با ورود کمترین مقدار اب است.

کاربرد و ویژگی روغن ترانس

یکی از اصلی ترین کاربردهای روغن ترانس ، عملکرد ان به عنوان یک عایق برای جلوگیری از جرقه و تخلیه بار الکتریکی در داخل ترانس برق و همچنین به عنوان یک خنک کننده عمل میکند.

روغن ترانس باید دارای توان و خاصیت دی الکتریک بالا ، تحمل پذیری حرارتی بالا و پایداری شیمیایی نیز باشد و همچنین این خواص را بعد از قرار گرفتن در دمای بالا و مدت زمان طولانی حفظ کند.

در ترانسوفرماتورهای بزرگ برای بهبود خنک سازی روغن ترانس ، محفظه این روغن مجهز به رادیاتورهای خنک کننده جهت به گردش دراوردن روغن و انتقال حرارت می شوند.

روغن ترانسفورماتورها را در بازه های زمانی مختلف تست می شوند تا خاصیت و راندمان خود را از دست ندهند.

کیفیت روغن را میتوان از طریق فیلتر کردن نیز بهبود بخشید که انواع تست کردن ان میتوان به آنالیز گازهای نامحلول و آنالیز فوران اشاره کرد.

شرایط مناسب نگهداری روغن ترانس

فضای سر بسته و تمیز انبار بهترین مکان برای نگهداری روغن ترانس می باشد.

مانند بسیاری از دیگر روان كارهاي صنعتي، این روغن نیز باید در برابر انواع آلودگی مراقبت گردد.

نفوذ رطوبت حتی در کمترین مقدار به این روغن ها می تواند باعث ایجاد مشکلات زیاد در ترانس برق شود؛

پس واضح است که این روغن ها باید تحت مراقبت کامل در مقابل باران، برف و هر منبع رطوبت دیگر قرار گیرند.

همچنین اگر نیمی از یک محفظه روغن را استفاده کرده اید، اطمینان حاصل کنید که برای انبارش، محفظه روغن را به صورت افقی، طوری که دریچه­ آن تحت پوشش روغن قرار بگیرد، قرار دهید.

همچنین باید محفظه روغن را در فضای خنک، بدون تغییرات زیاد دمایی نگهداری کرد و از وارد شدن هر گونه ضربه به آن جلوگیری کنید.

مشخصات الکتریکی روغن ترانسفورماتور

مقاومت دی الکتریک

از مقاومت دی‌الکتریک روغن ترانس به عنوان ولتاژ شکست روغن ترانس هم یاد می‌شود. این ولتاژ عبارت است از ولتاژی که سبب ایجاد تخلیه الکتریکی بین دو الکترود غوطه ور در روغن می‌شود که البته فاصله بین الکترودها به اندازه استاندارد است. هرچه این ولتاژ پایین‌تر باشد نشان دهنده وجود رطوبت و ترکیبات رسانا در روغن است. یکی از مهم‌ترین تست‌هایی که برای تعیین کیفیت روغن ترانس انجام می‌شود، همین تست تعیین ولتاژ شکست روغن است. برای این منظور روغن را در دستگاه مخصوصی که دو الکترود با فاصله 2/5 میلی‌متر دارد، می‌ریزند و اختلاف ولتاژ را با نرخ رشد 2 کیلو ولت بر ثانیه به الکترودها اعمال می‌کنند، هر زمانی که روغن دچار شکست الکتریکی شود، مقاومت دی الکتریک در نظر گرفته می‌شود. این آزمایش بین 3 تا 6 مرتبه برای هر روغن انجام می‌شود و نتیجه به صورت میانگین گزارش می‌شود. کمترین میزان مورد انتظار در حدود ۳۰ کیلو ولت است و هرچه بیشتر باشد، روغن بهتری داریم.

 مقاومت ویژه

یکی دیگر از مشخصات مهم روغن ترانس مقاومت ویژه روغن است که به واسطه مقاومت DC بین دو سمت یک سانتی‌متر مکعب از روغن تعریف می‌شود. این پارامتر  در دمای ثابت با واحد اهم-سانتی‌متر شناخته می‌شود. با افزایش دما میزان مقاومت روغن به سرعت کاهش می‌یابد. در دمای معمولی حداقل میزان این پارامتر 1012*1500 اهم-سانتی‌متر و در دمای 90 درجه سانتی‌گراد (که دمای بیشینه کاری ترانسفورماتور است) حداقل میزان آن 1012*35  اهم-سانتی‌متر است.

فاکتور تلفات دی‌الکتریک

فاکتور تلفات دی‌الکتریک را به عنوان تانژانت دلتا ترانسفورماتور هم می‌شناسند. یکی از تست‌های ترانسفورماتور، تعیین تانژانت دلتا ترانس است و بعنوان یکی از شاخص‌های اندازه گیری ضریب قدرت عایقی سیم پیچ تلقی می‌شود. هدف از تست تانژانت دلتا تایید رفتار روغن ترانس (عایق) پس از اشباع است. یکنواختی ساخت تا حدی با اندازه‌گیری تانژانت تلفات دی‌الکتریک که تابعی از ولتاژ است، مورد قضاوت قرار می‌گیرد.

مشخصات شیمیایی روغن ترانس

میزان آب موجود در روغن

وجود رطوبت یا آب در روغن به شدت میزان مقاومت الکتریکی آن را تحت تاثیر قرار می‌دهد. بیشینه مقدار مجازی که برای وجود آب در روغن ترانس در نظر گرفته شده است، ppm 50 است. وجود آب در روغن سبب کاهش کیفیت روغن شده چرا که می‌تواند با ترکیبات اسیدی ایجاد شده در روغن واکنش دهد و سبب به وجود آمدن ترکیبات خورنده و مضر بیشتری شود.

اسیدیته روغن

اسیدیته روغن پارامتر بسیار مهمی است. اگر روغن اسیدی شود، میزان حلالیت آب در روغن افزایش پیدا می‌کند. افزایش اسیدیته روغن سبب بالا رفتن نرخ اکسیداسیون روغن می‌شود. ترکیب اسید و رطوبت (آب) موجود در روغن سبب ایجاد خوردگی در ترکیبات فلزی موجود در ترانس می‌شود.

مشخصات فیزیکی روغن تراسفورماتور

کشش سطحی

کشش سطحی بین آب و روغن راهی برای اندازه گیری میزان نیروی جاذبه مولکولی بین آب و روغن است که واحد آن میلی‌نیوتون بر متر است. کشش سطحی پارامتری مفیدی برای تعیین وجود ترکیبات آلاینده دو قطبی که سبب تخریب روغن می‌شوند، است. روغن ترانس خوب باید کشش سطحی بالایی داشته باشد.

ویسکوزیته

گرانروی (ویسکوزیته) روغن عبارت است از مقاومت در برابر جریان یافتن روغن در شرایط عادی. مقاومت در برابر جریان روغن به منزله از کار افتادن سیستم گردش روغن و فرآیند خنک کنندگی ترانسفورماتور است. بنابراین روغن ترانس خوب باید دارای ویسکوزیته پایین باشد، تا خللی در کارکرد سیستم خنک کننده ترانسفورماتور ایجاد نکند. نکته مهم دیگر این است که در صورت کاهش دما میزان افزایش ویسکوزیته روغن بسیار کم باشد چرا که با کاهش دما، میزان ویسکوزیته هر مایعی افزایش می‌یابد.

نقطه اشتعال

دمای نقطه اشتعال، دمایی است که بخار روغن ترانس به حدی می‌رسد که در صورت ترکیب شدن با هوا می‌تواند ترکیبی قابل اشتعال ایجاد کند. این پارامتر به شدت برای حفظ ایمنی ترانس حیاتی است چرا که احتمال آتش گرفتن ترانس را مشخص می‌کند. پس انتظار می‌رود که دمای نقطه اشتعال روغن ترانس به حد قابل قبولی بالا باشد. کمینه این دما در حدود 140 درجه سانتی‌گراد تعریف شده است.

نقطه ریزش

کمترین دمایی که در آن دما روغن شروع به جاری شدن می‌کند را دمای نقطه ریزش می‌نامند. این پارامتر در مکان‌هایی با هوای سرد بسیار حائز اهمیت است. اگر دمای روغن به کمتر از دمای نقطه ریزش کاهش پیدا کند، ترانسفورماتور قابلیت انتقال حرارت خود به واسطه همرفت با روغن را از دست خواهد داد. روغن‌های ترانسی که پایه پارافینی دارند، در مقایسه با روغن‌هایی که پایه نفتا دارند، دارای مقادیر بالاتری از نقطه ریزش هستند. دمای نقطه ریزش ارتباط مستقیمی با موم موجود در روغن دارد. هر چه واکس (موم) موجود در روغن بیشتر باشد، دمای نقطه ریزش آن بالاتر خواهد بود.

دژنکتور یکی از کلیدهایی است که در رده قدرت به کار می‌رود.

دژنکتور یک واژه فرانسوی به معنی مدارشکن یا قطع کننده مدار می‌باشد.

دژنکتور کلید قدرتی است که میتواند مدار قدرت را در شرایط و زمان تعیین شده قطع و وصل کند تا بتواند شبکه را به طرز مطلوبی کنترل نماید و آسیب نبیند.

دژنکتور کلید عملگر قدرت است که علاوه بر قطع و وصل کردن مدار یا خط، از شبکه در مواقع بروز اتصالی نیز حفاظت می کند. این کلید قدرت، قابل قطع زیر بار می باشد، یعنی در شرایطی که مصرف کننده وصل است و به اصطلاح مدار تحت بار است، می تواند مدار را قطع کند. دژنکتورها بسته به طراحی آنها، می توانند یک یا چند پارامتر از یک خط الکتریکی را کنترل کنند. فرمان عملکرد دژنکتورها توسط رله های Prime (اولیه) که مستقیما به برق 20 Kv وصل هستند، صادر می شود.

دژنکتور کلید عملگر قدرت است که علاوه بر اینکه میتواند مدار یا خط را قطع و وصل کند،در مواقع بروز اتصالی از شبکه حفاظت کند.کلید قدرت ، توانایی بار را نیز دارد،یعنی در شرایطی که مصرف کننده متصل است و مدار تحت بار است ، می‌تواند مدار را نیز قطع کند.دژنکتور بسته به نوع طراحی انها میتواند یک یا چند پارامتر که از یک خط الکلکتریکی را کنترل کنند.عملکرد فرمان در دژنکتور ها فرمان به وسیله رله های پرایم که مستقیما به برق 20 کیلو واتی متصل هستند ، صادر می‌شود.

نحوه عملکرد دژنکتور

دژنکتور برای اینکه بتواند عملکرد قطع و وصل را انجام دهد و دوباره به حالت اماده بکار در بیایید ، در داخل دژنکتور فنرهایی تعبیه شده است که هرکدام از این فنرها به یک شفت متحرک وصل شده است.فنر متصل در دژنکتور به صورت دستی و هم به طور موتوری میتواند شارژ شود و فنر قطع در این قطعه ،توسط انرژی ازاد شده از فنر متصل شده شارژ شود.

***********

تقسیم بندی کلیدها از نقطه نظر مکانیزم عملکرد (Operating Mechanism)

مکانیزم عملکرد یعنی کلید پس از دریافت فرمان قطع یا وصل، در مدت کوتاهی بتواند عمل قطع و وصل را انجام دهد.  مکانیزم عملکرد در کلیدها می تواند یکی از حالات زیر باشد:

مکانیزم فنری یا فنر قابل شارژ (Spring Mechanism)

مکانیزم هیدرولیکی (Hydraulic Mechanism)

مکانیزم هوای فشرده یا پنیوماتیکی (Peneumatic Mechanism)

دستی (Manual Mechanism)

مغناطیسی (Magnetic Mechanism)

موتوری (Engine Mechanism)

همه انواع مکانیزم برای تمام کلیدها کاربرد دارند ولی از همه پر کاربرد تر مکانیزم شارژ فنری است.

انواع کلید دژنکتور

کلیدهای قدرت مورد استفاده در شبکه ها بر حسب مکان نصب و مقدار ولتاژ در انواع گوناگونی ساخته می شوند.

کلید دژنکتور روغنی

کلید دژنکتور گازی (SF6)

کلید دژنکتور خلاء

 امروزه دژنکتورهای روغنی تقریباً از رده خارج شده و جای خود را به دژنکتورهای گازی و خلاء داده اند که در سطح وسیعی در صنعت مورد استفاده قرار می گیرد. این دژنکتورها نسبت به یکدیگر دارای مزایا و معایبی هستند که در گفته های زیر به آن ها اشاره ای خواهیم کرد:

کلیدهای خلاء نسبت به کلیدهای گازی دارای قابلیت و تعداد عملکرد قطع و وصل بالاتری هستند. تعداد قطع جریان اتصال کوتاه در کلید خلاء حدود 100 بار و در گازی حدود 25 الی 30 بار است. در مقابل دژنکتور خلاء دارای اثرات منفی زیست محیطی است. هم چنین در دژنکتورهای خلاء به دلیل این که فاصله بین کنتاکت های بالایی و پایینی آن کم است؛ سرعت عمل قطع بسیار بالا است.

بیشتر زمان ها به کار گیری این نمونه دژنکتورها باید از برق گیر (Surge Arester) استفاده نمود تا ولتاژهای اضافی تخلیه شود. در مقابل در دژنکتور SF6 چون فاصله میان کنتاکت ها بیش تر است این ولتاژ اضافی به مراتب کم تر بوده و نیاز به برق گیر ندارد.

کلید قدرت روغنی (OCBS):

این کلید از یک تانک فولادی پر از روغن عایقی تشکیل شده است.اگر اضافه باری به وجود آید ،پیچک قطع یک فنر قوی را آزاد می کند که سبب کشیده شدن میله عایق وباز شدن کنتاکت ها میگردد . به محض جدا شدن کنتاکت ها جرقه شدیدی ایجاد می شود که سبب تبخیر روغن در اطراف جرقه می گردد . فشار گاز های داغ ایجاد اغتشاشی در اطراف کنتاکت ها میکند که سبب چرخش روغن خنک در اطراف قوس شده ،آن را خا موش می کند . در کلیدهای پر قدرت مدرن قوس در مجاورت یک محفظه انفجار قرار میگیرد، به طوری که گازهای داغ سبب جریان شدید روغن می گردند . این جریان شدید در اطراف قوس برای خاموش کردن آن جاری می شود . سایر انواع کلیدهای قدرت به صورتی طراحی شده اند که قوس الکتریکی در آن توسط یک میدان مغناطیسی خودایجاد شده منحنی وار و طولانی می شود و به قوس در برابر یک سری بشقاب های عایقی دمیده می شود ، به طوری که قوس تکه تکه شده خنک می شود.

کلید قدرت هوایی:

این کلید ها مدار با دمیدن هوای فشرده با سرعت ما فوق صوت به کنتاکت های باز شده قطع می کنند . هوای فشرده در یک مخزن با فشار حدود MPa3 ذخیره شده و توسط یک کمپرسور در پست پر می شود . پر قدرتترین کلید قدرت می تواند جریانهای اتصال کوتاه ۴۰ کیلو آمپر را در ولتاز خط ۷۶۵ کیلو ولت را در مدت زمان ۳ تا ۶ سیکل در یک خط hz60 قطع کند . صدایی که از دمیدن هوا ایجاد می شود آن قدر بلند است که از صدا خفه کن در صورت نزدیکی کلید قدرت به مناطق مسکونی باید استفاده می شود .

کلید قدرت SF6:

این کلید کاملا بسته و با گاز عایق شده در هر کجا که فضا کم با شد مانند پست های اول شهر به کار می رود . این کلید ها از انواع دیگر با قدرت های مشابه خیلی کوچکتر و از کلید های هوایی نیز کم صداتر است.

کلید قدرت خلا:

این کلید ها با اصول متفاوتلی از دیگر کلید ها کار می کنند ، زیرا هیچ گازی برای یونیزه شدن در موقع باز شدن کنتاکت ها وجود ندارد . این کلیدها کاملا آب بندی می باشند ودر نتیجه ساکت بوده وهیچ گاه در معرض آلودگی هوا قرار نمی گیرند . ظرفیت قطع انها به حدود kv 30 محدود می شود و برای ولتازهای بالاتر از اتصال سری چند کلی استفاده می شود . از این کلیدها اغلب در سیستم های مترو استفاده می شود.

دژنکتور گازی

   دژنکتور گازی با گاز SF6 یا هگزا فلوئورید گوگرد برای اولین بار به عنوان ماده عایق در کلیدها در سال ۱۹۴۰ مورد استفاده قرار گرفت. این گاز پایدار، غیر قابل اشتعال، بدون رنگ، بدون بو، بدون مزه و غیر سمی است و به دلیل توانایی این گاز در بازیافت قدرت عایقی اش پس از ایجاد جرقه (۳ میکروثانیه برای این گاز نسبت به ۸ میکروثانیه برای هوا)، در صنعت برق به وفور استفاده شده و به عنوان کلیدهای SF6 اهمیت ویژه ای پیدا کرده اند.

  دژنکتور گازی کاملاً بسته و با گاز عایق شده است و در مقابل کلیدهای دیگر با قدرت مشابه، بسیار کوچک تر و از کلیدهای هوایی نیز کم صداتر هستند؛ لذا در مکانهای با فضای کم، مانند پست های اول شهر به کار می روند.

   قابلیت ویژۀ این کلیدها زمانی است که می توانند جریان را در فشار گاز کم قطع کنند؛ لذا این کلیدها را می توان زیر بار در وضعیت غیر عادی فشار گاز قطع کرد. از دیگر مزایای این کلید عدم تغيير فشار گاز در طول مدت عمر کلید، پر کردن سریع و ساده ی گاز در آن، قابلیت قطع جریان اتصال کوتاه و جریان های سلفی و خازنی بدون ایجاد ولتاژ ضربه است.

   دژنکتور های گازی در دو نوع، کلید SF6 دارای دو فشار (دو مخزنی) و کلید SF6 با استوانه ی دمندۀ دارای یک فشار (پوفر) ساخته می شوند. نوع اول، هزینه بر و ساختش سخت تر است و در دماهای پایین و فشارهای بالا مشكل گرم کردن برای تبدیل به مایع شدن را دارد. نوع دوم رایج تر و ساده تر بوده و توانایی قطع جریان ۲۰ تا ۸۰ کیلو آمپر را دارد.

دژنکتور خلأ

   کلید خلأ با اصول متفاوتی نسبت به سایر کلیدها و توسط فنر کار می کنند و چون هیچ گازی برای یونیزه شدن در موقع باز شدن کنتاکت ها وجود ندارد، لذا جرقه های شدید در این کلید ایجاد نمی شود. این کلیدها کاملاً آب بندی شده هستند و در نتیجه بی سروصدا بوده و هیچ گاه در معرض آلودگی هوا قرار نمی گیرند. اکنون کلیدهایی تولید می شوند که می توانند جریان اتصال کوتاه تا ۱۰۰ کیلو ولت آمپر را قطع کنند. از این کلیدها اغلب در سیستم های مترو یا به صورت کشویی در محیط های بسته استفاده می شود.

کلید یا دیسکانکتور زمین (Earthing Switch)

سوئیچ زمین برای زمین کردن بار باقیمانده در خطوط برق بعد از جدا کردن خط از منبع استفاده می شود. هنگامی که یک مدار از طریق مدار شکن (بریکر) و جدا کننده یا ایزولاتور قطع می شود، یک بار باقیمانده در مدار باقی می ماند. بنابراین برای تخلیه این بار از سوئیچ زمین استفاده می شود. نماد این کلید به صورت زیر نمایش داده می شود.

ترتیب عملکرد دژنکتور (کلید قطع بار)، سکسیونر (ایزولاتور) و دیسکانکتور زمین در مدار

در ایستگاه پست برق قطع کلیدهای قطع بار (دژنکتور)، ایزولاتورها (سکسیونرها) و سوئیچ ها یا سکسیونرهای زمین متصل هستند. در یک بازه زمانی به منظور تعمیرات یا اهداف دیگر که نیاز به قطع مدار باشد، نیاز به دنبال کردن مراحلی برای قطع این تجهیزات به طور صحیح است. اگر این مراحل نادرست انجام شود، برای ما و تجهیزات و مدار خطرناک خواهد بود.

سکسیونرها نیز همانند دژنکتورها یک توعی از کلید قطع کننده ی مدارها می باشند اما با این تفاوت که زیر بار نمی توان به عنوان قطع کننده مدار از آن استفاده کرد و این یکی از اصلی ترین تفاوت های این اتصالات با یکدیگر می باشد.

سکسیونر را نمی توان به عنوان یک کلید قطع کننده مدار در زیر بار استفاده کرد و هرگاه سکسینور در مدار است و می خواهیم سکسینور را قطع کنیم، قبل از آن باید حتما برق اصلی توسط دژنکتور قطع شود.

اما در زمانی که مصرف برق کمتر می باشد برای قطع کردن می توان از سکسیونر به جای دژنکتوز استفاده کرد.

به طور مثال در بالای ترانس های کاهنده ۲۰ کیلو ولت به ۴۰۰ ولت که در خیابان ها وجود دارد سکسیونر نصب است که با همان سکسیونر برق ۲۰ کیلو ولت را قطع می کنند.

کاربرد سکسیونر

از سکسیونر در وروری و خروجی دژنکتور ها نیز استفاده می کنند تا در مواقع تعمیر و نگه داری از آنها استفاده شود.

از سکسیونر می توان جهت بی برق بودن مدار در حین تعمیرات و… به خوبی بهره برد چون کنتاکت های آن به خوبی قابل مشاهده است و از بی برق بود شبکه مطمئن خواهیم شد.

 سِکسیونر یکی از کالاها بنیادی در هر ایستگاه برق فشار بالا می‌باشد. عمل و کار سکسیونر در ایستگاه‌های برق فشار بالا، جدا کردن بخش‌ها و سکشن‌های گوناگون از بخش‌های دارای ولتاژ و ساخت سواسازها هیچ پیش‌بینی برای جلوگیری و کاهش قوس‌هایسکسیونر این ویژگی  را دارد که کاربر را توانا می‌سازد هم‌زمان بیننده جدا شدن دستگاه از دیگر بخش‌ها باشد و مطمئن شود هیچ پیوند الکتریکی بین نقاط جدا شده در کار نیست 

بسته به کاربردها و گزینش، سواسازها در اندازه‌های گوناگون ولتاژی و جریانی ساخته و عرضه می‌شوند .جداگر بین تیغه‌ها و استراکچر سازوکار سواساز مقره‌های خازنی است که همراه با تیغه‌ها شایستگی گردش دارند. سازوکار جابجایی سواسازها نیروی موتوری یا دستی خواهد بود.

سکسیونرها مدل‌های گوناگونی دارند و به روش‌های گوناگونی کار می‌کنند اما همه آن‌ها تنها به یک منظور به کار گرفته می‌شوند. بسته به ولتاژ کاری سکسیونرهای گوناگون به کاررفته قرار می‌گیرند چرا که پهنه ایزولاسیون باید نگهداشت گردد.

بدین جهت طوری ساخته می‌شوند که در حالت قطع یا وصل، محل قطع شدگی یا اتصال بطور واضح وآشکار قابل رویت باشد. یعنی در هوای آزاد امجام گیرد و از آنجا که سکسیونر باعث بستن یا بازکردن مدارالکتریکی نمی‌شود، برای باز کردن وبستن هر مدار الکتریکی فشار قوی احتیاج به کلید قدرت می‌باشدکه قادر است مدار را تحت هر شرایطی بسته یا باز کند وسکسیونر وسیله‌ای است برای ارتباط کلید قدرت به شینه و یا هر قسمت دیگری از شبکه که دارای پتانسیل است؛ لذا طبق قوانین متدوال الکتریکی و به منظور ایمنی لازم در هنگام تعمیرات لازم است تا جلوی هر کلید قدرتی از ۱ کیلو وات به بالا و یا درهر دو طرف در صورتی که از دو طرف تغذیه گردد سکسیونر نصب گردد.

حتی در زمانی که بریکر پس از سواساز باز است و فرمانی را به سواساز می‌فرستیم برای بازکردن چرخه آذرخش زدن شدید بین تیغه‌ها دیده می‌شود. (بیشتر در ولتاژهای فوق پخش و انتقال) از این رو در این نوع سواسازها برای جلوگیری از آسیب دیدن پل‌ها سازوکار کردار سواساز نیرومندتر و سریعتر گزینش می‌شود .(مثلاً زمان باز شدن سواسازها در ولتاژ ۸۰۰ کیلو ولت کمتر از ۱ ثانیه است) سازوکار انجام دهنده موتوری سواسازهای دارای یک سری کنتاکتور، کلیدهای کمکی، کلید بنیادی وموتور با توانایی چپگرد و راستگرد، پایانه‌ها و درون بستها و… است.

انواع سکسیونر

سکسیونر تیغه ای یا اره ای

 از این سکسیونر در ولتاژهای کم تا ۳۰ کیلوولت برای قطع و وصل ولتاژ به دلیل داشتن حفاظت مطمئن درزمان عملکرد مورد استفاده قرار می گیرد. تیغه های آن می تواند از ساده به دوبل و از نوع تسمه ای به پروفیلی و میله ای و لوله ای تغییر یابد. نوع اهرمی آن در فشار قوی وفوق فشار قوی کاربرد دارد. این سکسیونرها به دلیل وجود شرایط جوی و وجود تنش های مختلف بایستی طوری نسب شود که در اثر نیروی برف یا باد به راحتی وصل نگردد.

سکسیونر کشویی

این سکسیونر در مواقعی استفاده می شود که عمق تابلو کم باشد مانند کیوسک‌ها و قفسه‌ها. این نوع سکسیونر بیشتر به صورت میله ای در جهت عمودی قطع و وصل می شود و بیشتر در فشار متوسط کاربرد دارد.

سکسیونر دورانی

این سکسیونر در ولتاژهای بالا ۶۰ و ۱۱۰ کیلوولت مورد استفاده دارد وعملکرد این سکسیونر به صورت دو بازو در یک پل که جهت چرخش آن ها 90 درجه معکوس همدیگر است می باشد، این نوع کلید در شرایط جوی نامناسب مقاومت خوبی از خود نشان می دهد.

سکسیونر قیچی ای یا پانتوگراف

این نوع سکسیونرها بیشتر در شبکه فوق فشار قوی کاربرد دارند و به لحاظ آنکه هر قطب روی یک پایه سوار است لذا از نظر جایگیری در پست حجم کمتری اشغال می کند و بیشتر زیر خط فشار قوی نصب می گردد.

سکسیونر با قطع زیر بار

این سکسیونرها بدلیل جلوگیری از حجم زیاد پست و جلوگیری از مانور اپراتور و همچنین برای جلوگیری از اینترلاک (تنش) بین سکسیونر و دژنکتور طوری طراحی می شوند که برای قطع و وصل خطی کوچک و یا فیدرهای تغذیه و یا راه اندازی موتورهای فشار قوی و همچنین وصل آن ها حدود 5/2 تا 10 برابر قدرت قطع آنهاست و جریان قطع این کلیدها 2 تا 5/2 برابر جریان نامی است. این نوع سکسیونرها دارای محفظه قطع ضعیفی می باشند که از نوع هوایی است.